ورزش و تناسب اندام ورزش درمانی
اثرات مفید ورزش برای بانوان
هیچ محدودیت سنی برای شرکت در ورزش های استقامتی وجود ندارد،
حتی زنان 80 ساله هم توانایی شرکت منظم در دوهای ماراتن را دارند...
در این گزارش به فواید ورزش برای بانوان می پردازیم.
فواید ورزش برای بانوان
هیچ محدودیت سنی برای شرکت در ورزش های استقامتی وجود ندارد،
حتی زنان 80 ساله هم توانایی شرکت منظم در دوهای ماراتن را دارند،
اگر چه مدت زمان طی شده بیشتر خواهد بود. دقیقاً معلوم نیست که آیا
زنان سریع تر می دوند یا مردان؟ فقط می دانیم که در ازای هر دهه ی عمر،
زنان توانایی سرعت بخشی در دویدن به میزان 14 متر در دقیقه را دارند.
در حالی که این رقم برای مردان 7 متر در دقیقه است.
تفاوت فیزیولوژیک بین زنان و مردان ورزشکار
این اختلافات در زمینه سیستم اسکلتی و عوامل بیو مکانیکی نمود دارد.
ورزشکاران زن به طور معمول (ولی نه همیشه) کوچک تر و کوتاه تر بوده،
لگنی پهن تر دارند، زانوها به داخل متمایل شده و ساق پاها انحنای کمتری
دارند. این ویژگی ها از جمله مواردی هستند که احتمال ایجاد برخی از
آسیب های مانند دردهای کشککی- رانی را بالا می برند.
ورزشکاران زن درصد بالاتری از چربی بدن داشته و حدود 30 درصد قدرت
عضلانی کمتری نسبت به مردان دارند که به ویژه مربوط به اندام فوقانی
است، اما در هر صورت این تفاوت ها به رشته ورزشی خاصی بستگی دارد،
تا اینکه جنسی خاص عامل آن باشد.
تمرینات منظم ورزشی دارای فواید مشابهی در زنان و مردان است، یعنی
کاهش فشار خون، پایین آوردن تعداد ضربان قلب و افزایش ظرفیت هوازی
با کاهش درصد چربی بدن که تمام این موارد به پیشگیری از آترواسکلروز و
بیماری های قلبی کمک می کنند.
به علاوه ورزش های توام با اعمال وزن روی بدن، سبب تقویت استخوان ها
و جلوگیری از پوکی استخوان می شوند.
زمانی تصور می شد که ورزش شدید به سیستم تولید مثل زنان آسیب می رساند.
در ضمن عقیده داشتند که زنان به ویژه در جریان عادت ماهیانه نباید ورزش کنند.
امروزه خلاف هر دوی این موارد ثابت شده است.
اثرات ورزش روی قاعدگی
اختلالات قاعدگی از جمله تاخیر در شروع آن، فقدان اولیه و ثانویه،
افزایش فاصله بین دو سیکل قاعدگی و فقدان تخمک گذاری هستند.
به عنوان مثال، فقدان قاعدگی در 3 تا 5 درصد کل جمعیت رخ می دهد،
اما در 15 تا 60 درصد زنان ورزشکار مشاهده می شود که از جمله
علل آن، وزن پایین بدن، از دست دادن سریع وزن، شروع سریع
ورزش های سنگین، تغذیه ناکافی در مقایسه با احتیاج به انرژی
و وجود استرس های فیزیکی و روانی است.
در صورت فقدان قاعدگی به مدت طولانی، خطر کاهش تراکم استخوانی
و ایجاد پوکی استخوان زودرس وجود دارد. به نظر می رسد سایر اختلالات
قاعدگی خانم ها هم در کاهش تراکم استخوان در درازمدت موثر باشند.
همه فواید ورزش کردن برای بانوان
بانوان در همه مراحل زندگی به ورزش کردن و فواید آن نیاز دارند. حتی
در دوران بارداری و پریود ورزش می تواند برای خانم ها معجزه کند. با
وجود اینکه چاقی و پرخوری به معضل اساسی سلامت جامعه ما بدل
شده و با اینکه ورزش در بیشتر نقاط دنیا عامل شماره یک حفظ سلامت
لقب گرفته اما متاسفانه در جامعه ما چندان به آن پرداخته نمیشود و
حتی بارها دیده شده به دلایل کم اهمیت، مردان و بخصوص زنان از
ورزش منع شدهاند.
در بیشتر نقاط دنیا، تلاش در جهت ساختن ورزشگاههای بیشتر، پارکهای
در دسترس تر و استخرهای فراوان تر برای ورزش همگانی وجود دارد.
از طرفی در رسانهها این مهم در نظر گرفته و روی آن کار میشود تا
جایی که در برخی فیلم ها، حداقل یک صحنه از یک بازیگر مشهور
داریم که در حال ورزش است.
ورزش با تنظیم وزن و کاهش میزان چاقی، مستقیما بر وضعیت عملکرد
قلب اثر دارد. ازطرفی در افراد لاغر با فشار خون بالا میتواند بر کاهش
فشار خون موثر باشد بدون اینکه بیمار دارویی برای کاهش فشار خون
استفاده کند. ورزش در کاهش چربیهای مضر هم موثر است، بخصوص
میزان تریگلیسرید خون با ورزش روزانه بهطور واضح کاهش مییابد.
از اثرات مفید دیگر ورزش، کمک به تنظیم قند خون است که با سوزاندن
قند اضافی موجود در خون اتفاق می افتد.
اما در زنان، ورزش اهمیت خاص دیگری مییابد و آن درمان و پیشگیری
از بیماری پوکی استخوان است. این بیماری که در زنان شایعتر از مردان
و با عوارض خطرناکی مثل شکستگی مکرر همراه است، با ورزش در
سنین مختلف از زیر 18 سال تا سنین یائسگی قابل پیشگیری و درمان
است. بخصوص ورزشهایی که با فشار بر استخوانها بخصوص پاها
همراه است؛ مثلا پیاده روی و دویدن در کاهش روند پوکی استخوان
بسیار موثر است.
یکی دیگر از اثرات درمانی ورزش در زنان، تاثیر آن بر نازایی است. به
این ترتیب که در درمان بیماری تخمدان پلیکیستیک یا تنبلی تخمدان
موثر است. ورزش با کاهش چربیهای شکمی به تخمکگذاری کمک
میکند. فعالیت بدنی با اثری که بر روحیه فرد ورزشکار دارد، تاثیر ویژه
بر اثربخشی داروهایی دارد که در درمان نازایی استفاده میشود.
بعلاوه ورزش به آزاد شدن هورمونهایی منجر میشود که در تنظیم
عادت ماهانه و تخمکگذاری بسیار موثرند.
هر روز بیمارانی مراجعه میکنند که از طرف همکاران از ورزش منع شدهاند.
اگرچه برای بهبود اولیه در بیماریهایی مثل دیسکوپاتی گردن یا کمر و
آرتروز به صورت موقت و محدود استراحت تجویز میشود، ولی بلافاصله
بعد از بهبود اولیه باید حرکات ورزشی شروع و هر روز بر میزان آن افزوده
شود. گاه در باره خانمهای باردار نیز توصیه به استراحت میشود.
واقعیت این است که ورزش از افزایش وزن نامناسب در بارداری میکاهد
و به یک زایمان مناسب کمک میکند؛ همینطور با تقویت عضلات لگن از
احتمال افتادگی مثانه میکاهد. فقط در موارد بسیار کمی ورزش برای
مادران باردار ممنوع است و حدود 90 درصد زنان باردار تا اواخر بارداری
باید ورزش هوازی و منظم داشته باشند.